امامزاده قاسم

یکی از زیباترین مکانهای زیارتی در استان لرستان که آب‌ و هوای آن نیز برای گردشگری در ایام نوروز بسیار عالی و بکر است امامزاده قاسم در شهرستان ازنا است. امامزاده قاسم از بناهای تاریخی این استان در غرب ایران است که قدمت آن به قرن هشتم هجری و دوره ایلخانی می ‌رسد. امامزاده قاسم در روستایی به همین نام واقع شده است که برگرفته از نام همین امامزاده می ‌باشد. در زمان ساسانیان نام این روستا به دلیل شرایط جغرافیایی «کنده سفید» نام داشت و در دوران بعد، این روستا بدلیل وجود امامزاده به این نام معروف شد.

معماری این امامزاده از جمله گنبد مخروطی شکل آن در نوع خود از عجایب معماری ایران است. سبک معماری این بنا شباهت زیادی به معماری های ترکی و مغولی دارد.

کتیبه روی در ورودی این مقبره و نیز حاشیه ‌های ضریح، سالهای ۷۳۸، ۸۰۸ و ۸۵۰ قمری را نشان می‌ دهند. قدیم ‌ترین قسمت بنا را دروازه ورودی و گنبد خانه آن تشکیل می ‌دهد که دارای مشخصه‌ های زمان ایلخانی است و بر روی آن آیاتی از قرآن کنده‌ کاری‌ شده است. از مشخصات بارز این بنا، دیوارهای بلند، ضخیم و آجری با شبستان های مرتفع و مقرنس کاری است که سطح حیاط آن با آجرهای مربع ۲۰*۲۰ فرش شده است. سردر رفیع این زیارتگاه تاریخی که قدمت آن به حدود ۷۰۰ سال می‌ رسد دارای کاربندهای زیبا با اشکال هندسی منظم است. صحن داخلی بقعه اصلی تا ارتفاع پنج‌ متر با کاشی‌ های منقوش به گل ‌و بوته زینت داده‌ شده است. بدنه بنا از سه طبقه تشکیل‌ شده است. طبقه زیرزمین که همان سرداب ‌هاست. طبقه دوم که شامل حیاط، رواق‌ ها و گنبد خانه است و طبقه اول شامل اتاق‌ های مجزا برای استراحت زائرین بوده است. در ساخت پی این بنا از قلوه‌ سنگهای بزرگ و کوچک استفاده ‌شده است و دیوارها و گنبد بقعه نیز از آجر و گچ ساخته‌ شده‌ اند. ورودی‌ های طبقه اول و راه ارتباطی بنا به بیرون در چهارگوشه حیاط بقعه است و زائرین از طریق این ورودی‌ ها به طبقه اول می‌ روند و در هر قسمت طبقه اول اتاق‌ هایی مستقل از هم قرار دارند که در زمان گذشته برای استراحت زائران امامزاده استفاده می ‌شده است. مکعب آجري و ساده امامزاده، سر در گچبري و گنبدی آجري و ديوارهاي نمور و دارد. دو سکوي کوتاه آن نیر محل استراحت پيرمردهاي روستا است. امامزاده سردر بلندی دارد. طاق نماهاي هاي دو طرف طاق ورودي، سردر را بلندتر از آنچه هست جلوه مي دهند. بالاي سر، نيم کاسه هاي گچي اي از طاق آويزان شده اند. زير کاسه سازي ها و روي ديوار سمت راست قاب هاي آجري، نام سه استادکار به چشم مي خورد: استاد سلطان محمد و پسرش استاد حيدر علي و استاد حسين بن محمود... . زير کاسه سازي ها و بر بالاي در نیز، يک کتيبه گچبري با ارزش بوده که اکنون فقط قدري از آن پيداست و باقي زير لايه اي از گچ پنهان شده است. درهاي سبز رنگ امامزاده دو دايره و يک نيم ستون گره چيني دارند و دو کلون حلقه اي ساده. طبق نقل قول مردم روستا، زماني که برای درست کردن این در، خواسته اند از روستاي تازرون درخت گردويي بگیرند، صاحب درخت که امرار معاش وی از همين درخت تامين مي شده، مخالفت کرده ولی سپس خواب مي بيند که درخت از ريشه درآمده و جلوي امامزاده قاسم افتاده، فردای آنروز به میل خود، درخت را به مردم تحویل می دهد. کتیبه ‌ای بر روی دروازه دو لنگه انتهای ایوان غربی امامزاده قرار دارد که تاریخ ساخت این در چوبی را در ماه محرم‌ الحرام سال ۷۳۸ هجری قمری نشان می‌ دهد.

در پشت در سبز امامزاده يک هشتي سراسر سفيد، نمايان است. چليپاي هشتي را سقفي از مقرنس هاي ساده و زيبا مسقف کرده و هشتي؛ ما را به حياطي مي برد که چهار ايوان و یک باغچه و کلي درهاي بسته دارد. ايوان رو برو به گنبدخانه و ايوان هاي ديگر به فضاهايي آرام براي نشستن و راز و نياز زائران ختم مي شوند. از نظر هنری و تاریخی درب های ورودی و ۲ صندوق چوبی این مرقد بسیار گرانبهاست که متأسفانه تاکنون بارها به سرقت رفته اند. بر روی این صندوق آیاتی از قرآن کریم با خطوط رقاع و ثلث نگاشته شده است و از متن روی آن چنین برمی آید که این مزارها برای امامزادگان قاسم و زید در محرم سال ۷۳۸ مرمت و بازسازی شده اند. بخش‌ های مختلف بقعه امامزاده قاسم ازنا یک ‌بار در دوره قاجار توسط یکی از مجتهدین وقت به نام سید محمد شفیع جاپلقی ملقب به آقا سید، تعمیر و بازسازی‌ شده است.

بنای امامزاده قاسم در دوره قاجار و سالهای اخیر بازسازی شده است . این بنا در سال ۱۳۵۷ با شمارهٔ ۱۷۵۷ از سوی سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ثبت گردیده است. باوجودی که شجره ‌نامه امامزادگان (قاسم و زید) در دسترس نبوده و خواندن متن کتیبه کمربندی داخل بقعه نیز در حال حاضر دشوار است ولی اهالی روستای امامزاده قاسم (ع) معتقدند که این دو امامزاده از نوادگان امام حسن (ع) هستند.

بخش های مهم برای بازدید از این بنا ، طبیعت زیبای منطقه و بنای امامزاده می باشد.

بهترین زمان بازدید از این بنا ، فصل بهار و همچنین ماههای محرم و صفر است.

آرامگاه اما زاده قاسم، در روستای امامزاده قاسم در دهستان جاپلق (گاپله) از توابع شهرستان ازنا، در دشت جاپلق واقع شده است. از اتوبان چهار خطه اراک-ازنا، ورودی مستقیم با تابلو راهنمایی و حتی چراغ چشمک زن و دوربین نصب شده دارد و جاده کاملا تا پارکینگ امامزاده آسفالت است. این مسیر ۳۰ کیلومتری سراسر زیبایی‌ های طبیعی خیره‌ کننده‌ ای را دارد.