ازنا

پاره‌ای از مردم این منطقه را در گذشته ارمنی نشین و ازنا را، کلمه‌ای ارمنی می‌‌دانند. در برخی از کتب تاریخی زمان صفویه از کلمه ازناور برای نامیدن بزرگان گرجستانی استفاده شده است. از آنجا که در دوره صفویه گروهی از اهالی گرجستان به این ناحیه کوچانده شده اند محتمل است که کلمه ازنا از کلمه ازناور منشق شده باشد. زبان مردم شهرستان ازنا فارسی و لهجه ‌مردم آن فارسی و بختیاری است و اکثر آنها به زبان فارسی اراکی صحبت می کنند. در جنوب شهرستان ازنا بخشی به نام پاچه لک وجود دارد که مردم آن به گویش بختیاری صحبت می‌کنند اما با لرهای بختیاری کمی فرق دارند. گرجی‌های ازنا مهاجرین گرجستان و احتمالاً‌ قومی یا بخشی بوده‌اند که توسط شاه اسماعیل و به میل خود به ایران کوچ کرده اند. اکنون و در اثر گذشت زمان، نژاد گرجی‌های ازنا با سایر اقوام این منطقه آمیخته شده است و دیگر به زبان گرجی صحبت نمی‌کنند. از نام ایلات و خانواده‌های گرجی می‌توان به دهقان‌ها که مشهورترین نام در گرجی می‌‌باشند اشاره نمود.( البته دهقانها در روستای گرجی چند تیره هستند..دهقان ویسی..دهقان مشهدی..) بزرگ دهقان های نژاد گرجستانی(ملقب به مشهدی.. بابابزی) در دوران بسیار قدیم از فریدن اصفهان که گرجستانی نشین بوده به روستای گــرجی کوچ کرده است و به دین شیعه دوازده امامی گرایش پیدا کرده بود. در حال حاضر در روستای گرجی هیچگونه گرجستانی زندگی نمی کند زیرا آنها قبل از انقلاب این دیار را ترک کرده اند و بعد از این دهقان ها(ویسی) و توکلی ها و عبدالوند ها وارد این روستا شدند و در این روستا سکنی گزیدند. در این روستا چشمه ی نظر کرده ای است که مورد اعتقاد اهالی این منطقه می باشد که اکنون در این منطقه دهکده تفریحی را بنا نهاده اند، شهر ازنا برپایه اصول شهرسازی بنا شده است. خیابان‌های منظم، ساختمان‌های دولتی و بناهایی که به سبک مدرن ساخته شده، ازنا را از شهرهای اطراف متمایز می کند. از محله‌های قدیمی ازنا می‌توان به چالسپار، ده ازنا،‌ صاحب‌الزمان، محله افشار، نیروگاه، یهودی‌محله(انتهای کوچه عربشاه)، شرکت(شرکت نفت)، اصغرآباد و راه‌آهن اشاره کرد که محله‌های ولیعصر و جهاد و کوی امام حسین مناطق جدیدی هستند. خیابان‌های ازنا به طرز منظم و بدون بن بست به یکدیگر وصل هستند و ساختمان‌ها بدون هرگونه بی نظمی در کنار یکدیگر با نماهای مختلف قرار گرفته اند. آب و هوای منطقه معتدل و نیمه خشک است. در فصل بهار از میان کشتزارهای سرسبز ازنا دیدن قلل پر برف اشترانکوه که مشرف بر این دشت ها می باشد نعمتی است که نصیب هرکسی نمی شود و صفای خاص خود را دارد. به علت عبور خط راه آهن سراسری تهران-جنوب از آن دارای اهمیت ویژه می باشد. احداث این شهر که حدود 700 سال قدمت دارد را می توان به ارامنه ساکنان اولیه آن نسبت داد. این شهر با وجود تاسیسات نفتــی، کارخانه های فرو آلیاژ، لرکوروک(کارخانه شیشه لــرستان)، فولاد، شهـــرک های صنعتی، سنگهای چینی صادراتی که از لحاظ کیفیت و براقیت در ایران و جهان منحصربه فرد است، این شهر را می توان یکی از مهم ترین مناطق صنعتی بشمار آورد.